“Στο καφενείο κάτω από την εκκλησία του Αγ. Γεωργίου επαναλαμβάνεται η ίδια πάντα σκηνή, που όλοι θέλουν να προσφέρουν κάτι στον ξένο.
Κερδίζει την … κούρσα της αντιπαράθεσης ο κ. Χαρίτος Κορωνάκης προς μεγάλη απογοήτευση του κ. Δημήτρη Βλαστού, που δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον για το οδοιπορικό μας.
«Για τον παπα – Συμεών, να γράψετε» συστήνει με θέρμη . είναι μια ηρωική μορφή».
Αναφερόμαστε στα όσα έχει αφήσει ο Σπύρος Μαρνιέρος κι όσα έχει καταγράψει ο δάσκαλος ο κ. Γιώργος Κουκλινός. Τολμάμε να μεταφέρουμε και την ένσταση των ιστορικών ως προς το θέμα του αποκεφαλισμού του ηρωικού ιερέα που αμφισβητούν οι ερευνητές της ιστορίας. «Ένα πράγμα πρέπει να ξέρετε, επιμένει ο κ. Βλαστός. Ο παπά Συμεών ήταν μια θρυλική μορφή. Όταν τον έπιασαν τον πήγανε μαζί με τους άλλους μελλοθάνατους εκείνος ζήτησε και τον πήγαν στην εκκλησία. Εκεί λένε πως είχε φυλαγμένο Τίμιο Ξύλο. Με αυτό φυλακτό, δεν τον έπιανε καμία σφαίρα. Λέγεται ότι οι Γερμανοί έντρομοι ειδοποίησαν στη διοίκηση στα Χανιά για να πάρουν οδηγίες. Πράγματι βγήκε διαταγή να τον αφήσουν. Αλλά μέχρι να φθάσει η διαταγή οι Γερμανοί είχαν σκοτωμένο με το μαναράκι τον παπά μας. Αν θα μπείτε μάλιστα στο μνημείο, ακόμα υπάρχει το μαναράκι αυτό».
Ακούμε προσεκτικά τον κ.. Βλαστό αλλά αποφεύγουμε κάθε σχόλιο. Είναι η ευθύνη, είναι ο σεβασμός στους ιστορικούς που επιμένουν να τεκμηριώνουν κάθε συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουν. Αυτό όμως δεν μειώνει καθόλου τη λάμψη του ηρωϊκού παπά Συμεών που έμεινε θρύλος. Και εμπνέει πάντα ακόμα και τους σύγχρονους δημιουργούς.
Δαιμονικά σφυρίζανε οι κόρες του θανάτου, αλλά μπροστά στο γέροντα τους σώνεται η ορμή
Τίμιο ξύλο λέγανε πως είναι η αφορμή που έφερε ο Συμεών στην άτρομη καρδιά του.
Κι έμεινε ο Θρύλος να μηνά αιώνια στον πλανήτη
Πως ο θεός ευλόγησε ετούτο το νησί
Κι αν εκατόμβες έγιναν αθώοι περισσοί
Από το αίμα τους ζωή κι ανάσα πήρε η Κρήτη.
Το χρονικό της θυσίας ξεδιπλώνεται καθώς έχει να καταθέσει η μνήμη κι άλλες μαρτυρίες.
Κάποιος μπαίνει στην κουβέντα για να παρατηρήσει: «κι όμως θα είχαμε σωθεί αν…» Από ένστικτο μαντεύουμε την ενδιαφέρουσα συνέχεια. Αλλά δεν μας επιτρέπεται να κατευθύνουμε την αναφορά με δικά μας στοιχεία. Ενθαρρύνουμε απλά το συνομιλητή μας να δώσει συνέχεια. Πως θα μπορούσε άραγε να σωθεί το χωριό;
– Μια κοπέλα ειδοποίησε, μας λέει. Αλλά δεν της έδωσαν καμία σημασία.
– Μήπως κάποια που εργαζόταν στην Γκεστάπο ως διερμηνέας; Ρωτήσαμε
– Ακριβώς .
Και ακούμε μια δεύτερη μαρτυρία που έρχεται να κλείσει όπου νανε το παζλ των στοιχείων που συγκεντρώνουμε εδώ και είκοσι χρόνια για μια γυναίκα που θα μπορούσε να ρίξει περισσότερο φως στα γεγονότα του Κέντρους.
Η Νίνα Κουκλινού έσπευσε να ενημερώσει για την επικείμενη καταστροφή του Κέντρους. Αλλά δεν έδωσε κανένας σημασία.
Σε πρόσφατη επικοινωνία που είχαμε με την κ. Νίνα Κουκλινού Γκόγκα, στο ησυχαστήριο της Νέας Μάκρης που ζει με τον αγαπημένο της σύντροφο Γιώργο Γκόγκα, όπως γίνεται κάθε φορά απέφυγε να κάνει αναφορά γύρω από το θέμα. Περιορίστηκε μόνο να πει ότι θα μπορούσε να σωθεί το Κέντρος και να μην χαθούν τόσες ψυχές. Θυμάται με νοσταλγία το Ρέθυμνο και στέλνει χαιρετισμούς σε όσους ρωτούν για κείνη. Αλλά επιμένει να μην μιλά για την εποχή που διαδραμάτισε τόσο σημαντικό ρόλο. Όπως μας είπε, κάποιες σημειώσεις που κρατούσε υποχρεώθηκε να τις καταστρέψει.
Θεωρούμε απαραίτητο όσο είναι εν ζωή κάποιοι τόσο σημαντικοί άνθρωποι να αξιοποιήσουμε τις μνήμες τους.
Όπως ακριβώς συμβαίνει με το Μανόλη Τρουλινό που είχε δώσει μια πολύ σημαντική μαρτυρία στο Σπύρο Μαρνιέρο το 1984. παραθέτουμε ένα μικρό απόσπασμα.
«Οι συγκλονιστικότερες πληροφορίες για τους μελλοθάνατου των Βρυσών (μεταξύ των οποίων ο εφημέριος του Χωριού) είναι εντελώς πρόσφατες (1984). Θεωρείται παράδοξο, πως επί τόσα χρόνια κρατήθηκαν μακριά από τη δημοσιότητα. Ποιος ξέρει πόσα σημαντικά θα εξαφανισθούν όταν εκλείψουν και οι τελευταίοι μάρτυρες της Κεντριανής Τραγωδίας.
Η πληροφορία προέρχεται από το Βρυσανό Μανόλη Τρουλινό που την αποφράδα μέρα της καταστροφής βρέθηκε έξω από τον Κλοιό κι αγγαρεύτηκε από τους Γερμανούς του Φυλακίου της Σχολής των Ασωμάτων μαζί με τους δύο άλλους νεαρούς να συνοδεύουν τρία μουλάρια και να κάνουν τους Αγωγιάτες.
Φτάνοντας στις Βρύσες και περνώντας το δημοτικό Σχολείο χώρος απομόνωσης των μελλοθάνατων, αντιλήφθηκαν να τραγουδούν τον Εθνικό Ύμνο. Πλησίασαν και είδαν κορυφαίο της προθανάτιας χορωδίας τον εφημέριο του χωριού Ιερομόναχο Συμεών Δρετουλάκη (από τον Οψιγιά Αμαρίου) με εκατέρωθεν τους άνδρες. Οι Συμεών σταμάτησε για μια στιγμή να ψάλλει και φώναξε: «νερό – νερό» οι εθνομάρτυρες Βρυσανοί δεν απόλαυσαν την τελευταία τους επιθυμία. Οι Γερμανοί σκοποί ηδονιζόμενοι έσπασαν τις στάμνες με το δροσερό νερό που έσπευσαν να μεταφέρουν οι τρεις νεαροί».
Ο κ. Μανόλης Τρουλινός ευτύχησε να κάνει γαμπρό του το γνωστό εκπαιδευτικό και ερευνητή κ. Λευτέρη Κρυοβρυσανάκη. Ετσι έχει διασωθεί η μαρτυρία του και ηχογραφημένη, αλλα και η μοναδική φωτογραφία του παπά Συμεών.
[…]
Εφημ. Ρεθενιώτικα Νέα, 21-8-2004